List otwarty w sprawie wyboru nowego dyrektora Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka w Łodzi

Łódź, 8 maja 2016
Szanowna Pani
Hanna Zdanowska
Prezydent Miasta Łodzi

List otwarty w sprawie wyboru nowego dyrektora
Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka w Łodzi

Z dużym niepokojem śledzimy działania Urzędu Miasta Łodzi i wypowiedzi jego pracowników dotyczące wyboru nowego dyrektora Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka w Łodzi. Naszą obawę wywołują sformułowane przez Panią Prezydent warunki, jakie musi spełniać kandydat na stanowisko dyrektora tej sceny. Prowadzenie subwencjonowanego teatru publicznego wymaga przede wszystkim kompetencji o charakterze artystycznym: znajomości świata sztuki i współczesnych osiągnięć dramatyczno-teatralnych, a także umiejętności inicjowania twórczych i artystycznych odpowiedzi na wyzwania współczesności. Wymagania wobec nowego dyrektora określone przez Panią Prezydent marginalizują to, co specyficzne, a jednocześnie najważniejsze w prowadzeniu publicznej instytucji kultury.

„Teatr nie jest produktem, widz nie jest klientem” – przypominali cztery lata temu sygnatariusze najgłośniejszego listu twórców teatralnych w wolnej Polsce. To zdanie, pisane głównie jako odpowiedź na złe praktyki niektórych samorządów, trafnie scharakteryzowało zagrożenia, przed jakimi stanął publiczny teatr artystyczny w ostatnim czasie i przed jakimi staje dziś Teatr Nowy. Nie negujemy faktu, iż dyrektor instytucji kultury winien być sprawnym organizatorem. Nie ulega jednak najmniejszej wątpliwości, że teatru publicznego nie tworzy się dzięki biznesplanom, ale dzięki twórczym koncepcjom artystycznym. Sprawne zarządzanie jest w teatrze publicznym na usługach sztuki, nigdy odwrotnie.

Alarmujący jest fakt, iż w ogłoszeniu o konkursie na dyrektora Teatru nie używa się pojęć „sztuka”, „teatr artystyczny”, „teatr publiczny”, jest zaś miejsce na takie terminy jak „zarządzanie”, „nadzór” czy na tak skompromitowane w dzisiejszym dyskursie o kulturze hasło „projekt”. Co więcej, nie wiemy, w jaki sposób uprzywilejowanie pozycji dyrektora-menadżera ma pozostawać w jakimkolwiek związku z dotychczasowym dorobkiem i tradycją Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka.

Nie jesteśmy przeciwnikami zmian: sprzeciwiamy się jednak zrównywaniu instytucji kultury z instytucjami działającymi poza obszarami sztuki. Zapisy z konkursowego ogłoszenia (pełna jego treść pod adresem http://bip.uml.lodz.pl/index.php?str=12432) wzywające do zmian organizacyjnych w instytucji (głównie § 1. 3. 4) przy ich jednoczesnej ogólności muszą wywoływać niepokój. Zwłaszcza, że Urząd Miasta Łodzi nie zaprezentował dotąd żadnych  szczegółowych planów długofalowego finansowania kultury w mieście, zaś ostatnie działania i deklaracje w dziedzinie kultury częściej uprzywilejowują aktywność eventową, nie artystyczną. Wątpliwości budzi też zapis, zgodnie z którym kandydat powinien wykazywać się co najmniej siedmioletnim stażem pracy zawodowej w sferze kultury i pięcioletnim stażem na stanowisku kierowniczym. Kryterium to uniemożliwia przedstawienie programu szerszemu gronu kandydatów i zaskakuje szczególnie w perspektywie historii tej właśnie instytucji – Kazimierz Dejmek w dniu inauguracji Teatru Nowego miał 25 lat!

Nie marginalizujmy pozycji Łodzi na mapie sztuki w naszym kraju, nie zastępujmy działań artystycznych marketingowymi, nie doprowadzajmy do zmiany publicznej instytucji kultury w przedsiębiorstwo prowadzące działalność parakulturalną. Wzywamy do ponownego przemyślenia wymogów konkursowych na stanowisko dyrektora Teatru Nowego w Łodzi. Od nowego dyrektora wymagajmy przede wszystkim nieschematycznego myślenia człowieka sztuki, nie zaś marketingowej nowomowy i braku zrozumienia dla specyfiki publicznego teatru artystycznego.

Dorota Buchwald – dyrektor Instytutu Teatralnego
prof. dr hab. Małgorzata Leyko – Dyrektor Instytutu Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego
Joanna Szymajda – zastępca dyrektora Instytutu Muzyki i Tańca
Jacek Kopciński – redaktor naczelny miesięcznika „Teatr”
Jacek Sieradzki – redaktor naczelny miesięcznika „Dialog”
Katarzyna Knychalska – redaktor naczelna portalu „teatralny.pl”
Jan Buchwald – reżyser, prezes Fundacji Teatru Myśli Obywatelskiej im. Zygmunta Hübnera
Bartosz Frąckowiak – reżyser, zastępca dyrektora Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy
Jacek Głomb – reżyser, dyrektor Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy
Magda Grudzińska – dyrektor naczelny i artystyczny Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu
Dorota Ignatjew – zastępca dyrektora do spraw artystycznych Teatru Zagłębia w Sosnowcu
Tomasz Kireńczuk – dyrektor programowy Teatru Nowego w Krakowie, kierownik programowy Festiwalu Dialog-Wroclaw
Krzysztof Mieszkowski – dyrektor Teatru Polskiego we Wrocławiu / Poseł na Sejm RP
Maciej Nowak – zastępca dyrektora Teatru Polskiego w Poznaniu
Karolina Ochab – dyrektor Nowego Teatru w Warszawie
Paweł Sztarbowski – zastępca dyrektora Teatru Powszechnego im. Zygmunta Hübnera w Warszawie
Krzysztof Warlikowski – reżyser, twórca i dyrektor artystyczny Nowego Teatru w Warszawie
Magdalena Cielecka – aktorka, Nowy Teatr w Warszawie
Remigiusz Brzyk – reżyser
Bartosz Gelner – aktor, Nowy Teatr w Warszawie
Piotr Gruszczyński – dramaturg, Nowy Teatr w Warszawie
Małgorzata Hajewska – aktorka
Michał Kmiecik – reżyser
Zygmunt Malanowicz – aktor, Nowy Teatr w Warszawie
Maja Ostaszewska – aktorka, Nowy Teatr w Warszawie
Piotr Polak – aktor, Nowy Teatr w Warszawie
Jacek Poniedziałek – aktor, tłumacz, reżyser, Nowy Teatr w Warszawie
Katarzyna Raduszyńska – reżyserka
Małgorzata Szczęśniak – scenograf, Nowy Teatr w Warszawie
Cezary Tomaszewski – reżyser, choreograf
Irena Jajte-Lewkowicz – Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego
Dariusz Leśnikowski – Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego
Piotr Olkusz – Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego, miesięcznik „Dialog”, teatralny.pl
Karolina Prykowska-Michalak – Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego
Monika Wąsik – Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego, teatralny.pl
Katarzyna Wielechowska – Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego
prof. dr hab. Tomasz Bocheński – kierownik Katedry Literatury Polskiej XX i XXI wieku Uniwersytetu Łódzkiego
Ewa Bloom-Kwiatkowska – scenografka, malarka, autorka instalacji, Wydział Sztuk Wizualnych w ASP w Łodzi
Wojciech Górecki – historyk, reportażysta i dziennikarz, członek zespołu redakcyjnego „Tygla Kultury”
Sławomir Kosmynka – artysta grafik, autor plakatów, Wydział Grafiki i Malarstwa ASP w Łodzi
prof. dr hab. Anna Kuligowska-Korzeniewska – Akademia Teatralna w Warszawie, wcześniej Uniwersytet Łódzki oraz Rada Artystyczno-Programowa Teatru Nowego
prof. dr hab. Konrad Kuzyszyn – Wydział Komunikacji Multimedialnej Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, wcześniej ASP w Łodzi
Sława Lisiecka – tłumaczka
Zbigniew W. Nowak – redaktor naczelny „Tygla Kultury” w latach 1996-2015
Jadwiga Plucińska-Skrzepińska – kostiumograf, scenograf, dekoratorka wnętrz
prof. dr hab. Józef Romasz – PWSFTviT w Łodzi, operator filmowy, prezes Stowarzyszenia ARS VISA
Jerzy Skrzepiński – malarz, scenograf, Polska Akademia Filmowa, Stowarzyszenie Filmowców Polskich
Anna R. Burzyńska – Uniwersytet Jagielloński, dwumiesięcznik „Didaskalia”
prof. dr hab. Wojciech Dudzik – Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego
prof. dr hab. Ewa Guderian-Czaplińska – Katedra Dramatu i Widowisk Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
Dorota Jovanka Ćirlić – tłumaczka, miesięcznik „Dialog”
Magdalena Hasiuk-Świerzbińska – Instytut Sztuki PAN, Akademia Teatralna w Warszawie
Joanna Krakowska – Instytut Sztuki PAN, miesięcznik „Dialog”
prof. dr hab. Tomasz Majewski - Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego
Piotr Morawski – Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, miesięcznik „Dialog”
Małgorzata Semil – tłumaczka, miesięcznik „Dialog”
Kalina Zalewska – miesięcznik „Teatr”