AKCEPTUJĘ
  • Strona używa plików cookies, korzystanie z niej oznacza, że pliki te zostaną zamieszczone na Twoim urządzeniu. więcej »

Opowieść o miłości

Dobrze ułożony młodzieniec, reż. Wiktor Rubin, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi
Pracownik Instytutu Kultury Współczesnej UŁ, redaktor miesięcznika „Dialog”.
A A A
fot. HaWa  

Choć w spektaklu pojawia się mnóstwo tak zwanych ważnych problemów, to jest to przede wszystkim opowieść o miłości. Takiej z łotrzykowskich powieści z bohaterami spoza naszego porządku, których lubimy, bo są inni. Dobrze ułożony młodzieniec ma tragiczny finał i gatunkowy ciężar, ale to jednocześnie wyjątkowo pogodne przedstawienie, grające z empatią i serdecznością widza. Jakby Jolanta Janiczak i Wiktor Rubin pytali: ile jeszcze – gdy mowa o osobach o nieoczywistej tożsamości płciowej – można walczyć na szable?

I ta atmosfera spektaklu, wraz z przesunięciem akcentów z wykładu o gender na rzecz opowieści o szalonej miłości, jest zaskoczeniem, zważywszy na medialne zapowiedzi Młodzieńca. Rozpisywano się o transpłciowości Edmunda Krempińskiego, performera bez dyplomu szkoły teatralnej, który miał zagrać główną rolę – Eugeniusza Steinbarta. Rozdmuchiwano transgresyjny charakter opowieści o samym Eugeniuszu, który – urodzony na Bałutach jako Eugenia – ściągnął na siebie przed wojną gniew organów ścigania: bo ubierał się jak mężczyzna i tak się przedstawiał pracodawcom, a przede wszystkim poślubił kobietę, Czesławę Zaleśną, legitymizując się nie swoimi papierami. W tle były jeszcze jakieś niedogasłe proteściki prawicowych bojówek po wcześniejszej premierze Nowego, Smoleńsk Late Night Show, co – wraz z nazwiskami Janiczak i Rubina – sugerowało, że spektakl – programowo – będzie miał dzielić. Nic z tego. Oczekiwania się nie spełniły, a Nowy pokazał, że najciekawszy teatr to taki, który umie mówić inaczej, niż jesteśmy w stanie pomyśleć.

Niewinni
Scenariusz napisany przez Jolantę Janiczak nie ma charakteru dokumentalno-biograficznego. Autorka mnóstwo wymyśla (bądź domyśla) – relację z bratem, epizody w kolejnych pracach, końcowe chwile w Centralnym Obozie Pracy dla Niemców w Potulicach – by stworzyć bohatera z krwi i kości. Takiego, który nie jest uproszczoną figurą męczennika, jaka zwykle trafia na sztandary, ale osobą, o której da się opowiadać z epickim rozmachem. I inscenizacja Wiktora Rubina, mimo sporej kondensacji czasowej (jakieś półtorej godziny), ma ten rozmach: przed naszymi oczami mijają lata i przetacza się całkiem spójne wyobrażenie przedwojennej, wojennej i powojennej Polski. Polski z jej nędzą wielkiego kryzysu lat trzydziestych, z jej poszukiwaniem narodowej tożsamości i wiarą w patriotyczny – a nie powszechny – katolicyzm. Wreszcie Polski z nienawiścią do Niemców. To wszystko w spektaklu pojawia się z zaskakującą naturalnością. Opowieść Czesławy, żony Eugeniusza (w tej roli Paulina Walendziak), o odmawianiu sobie śniadań, by uzbierać na bilety do kina dla rodziny, jest tu bez natrętnej martyrologii, podobnie jak bez kpiny czy oskarżenia jest opowieść teściowej Eugeniusza (Monika Buchowiec) o robieniu potajemnych skrobanek i odsyłaniu swoich pacjentek do natychmiastowej spowiedzi. I oczywiście Jolanta Janiczak nie pisze tu po raz pierwszy historycznego fresku – prawie całe jej dramatopisarstwo posiłkuje się przeszłością – ale, wydaje mi się, inaczej niż do tej pory interesuje ją tym razem stworzenie tła, które samo w sobie mogłoby być kontekstem dla bardzo różnych historii. To takie tło bez paradygmatu, jakaś plansza, na której można zagrać w różne fabuły.

A fabuła, jaką teraz wybiera, jest fabułą pełną totalnej świeżości. Bo gdy po kilku scenach dochodzi wreszcie do spotkania Eugeniusza i Czesławy, spektakl kipi młodością. Nie ma pytań o inność tego związku. O pierwszo-, drugo- i trzeciorzędne cechy płciowe. Nie ma rozważań o tym, kto kogo może pokochać. Jolanta Janiczak i Wiktor Rubin, Paulina Walendziak i Edmund Krempiński pokazują szaleństwo niewinnego zakochania, które nie mija wraz z upływem lat. Pytania o odmienność Eugeniusza nie są przecież pytaniami zakochanych. Jeśli zaś zostają zadane, to nie wyrządzają ich miłości większej krzywdy.  

Nie chcę pisać, że właśnie dlatego spektakl ma moc urzekania widzów, bo to sugerowałoby, iż twórcy grają z nami w jakąś grę, zastawiając sidła, w które mamy wpaść. Nic z tych rzeczy. Po prostu opowiadają – rzecz nieczęsta u Janiczak i Rubina – o całkowitej niewinności, za którą, w teatrze i poza nim, tak bardzo się tęskni.

Bonnie i Clyde
Niewinność przenosi się tu na sam sposób myślenia o teatrze. Spektakl i zatrudnienie do roli Eugeniusza Edmunda Krempińskiego znów rozpaliło dyskusję o tym, czy role transpłciowych bohaterów mogą grać nietranspłciowi aktorzy. Dyskusję w tym wypadku nie na miejscu, bo całym spektaklem Janiczak i Rubin zdają się pytać o coś zupełnie innego: czy w teatrze, zwłaszcza dziś, zawsze musi chodzić o granie? Czy naprawdę liczy się tu udawanie kogoś, kim się nie jest? Czy faktycznie oczekujemy od aktorów, że będą wiarygodni w okłamywaniu, że przestali być sobą?

Zaskakujące, jak dużo w Dobrze ułożonym młodzieńcu postaci opowiadają, a nie odgrywają. Jak dużo mówią o sobie i o wydarzeniach, jakby byli ich narratorami. Jak dużo powtarzają po sobie nawzajem i jak bardzo sami zdają się dyskutować z tym, co mówią. Wszystko wzięte jest w nawias procesu sądowego, w którym – stojący na widowni, nie na scenie – Prokurator (Michał Kruk) i Adwokat (Paweł Kos) starają się zbadać losy głównego bohatera, ale to ich poszukiwanie prawdy, zagrane najbardziej teatralnie, wydaje się najbardziej fałszywym elementem opowieści. Bo czemu w zasadzie ma służyć ten ich trybunalski spór? Uniewinnieniu lub skazaniu osób, których miłości i tak nie da się wymazać? Uniewinnieniu lub skazaniu bohaterów, którzy i tak już nie żyją? Jakże sztuczne jest to ferowanie sądów o rzeczach, na które nie mamy wpływu – zdają się tu mówić twórcy, choć, znów, bez jakiejkolwiek napastliwości.

Ale trzeba też zaznaczyć, że ta sceniczna gra-nie-gra realizowana jest z niebagatelną precyzją. Trudno oczywiście, gdy pisze się o przedstawieniu unieważniającym klasyczną teatralność, zachwycać się czyimiś działaniami aktorskimi. Faktem jest jednak, że ten spektakl zaciąga trudny do spłacenia dług u Pauliny Walendziak, która wraz ze swoimi pierwszymi gestami i słowami w opowieści o zakochaniu odnajduje tę samą energię, którą elektryzowali kiedyś Bonnie i Clyde. Paulina Walendziak nie walczy o pierwszy plan, raczej przygotowuje teren dla Edmunda Krempińskiego, ale umie dopilnować tempa oraz nadać grze ten pozytywnie awanturniczy posmak, którzy przemienia romans we wspaniałą przygodę.

Eugenia żeni się
Dobrze ułożony młodzieniec sięga po historię, którą już niemal dekadę temu odkopał dla „Wyborczej” Igor Rakowski-Kłos, świetny znawca łódzkich prasowych historii sprzed dekad, inspirując Ankę Leśniak do stworzenia instalacji w przestrzeni Bałut Eugenia żeni się (2015). To była subtelna i precyzyjna praca o ciężarze inności, ale i jej silnym zakorzenieniu w doświadczeniu tego, co codzienne. Na malutkiej, odrapanej kamieniczce Anka Leśniak rozwiesiła girlandy białych kwiatków, oknem przytrzasnęła biały welon, na ścianie napisała białą farbą niepoprawną gramatycznie informację, że „Eugenia żeni się”, choć przecież polszczyzna kazałaby jej „wyjść za mąż”. Kim była jej Eugenia? I dlaczego stała się Eugeniuszem? Czy dlatego, by zarobić tyle, ile mogą zarobić jedynie mężczyźni? Czy w ogóle była zauważona? Jeśli tak, to przez kogo i dlaczego? Dlaczego o tym, że się żeni, napisał ktoś na ścianie? Z radości czy aby stygmatyzować?

Jolanta Janiczak i Wiktor Rubin stawiają kolejne pytania, zapewne mniej niż Anka Leśniak eksplorując kwestie tego, co materialne i związane z pracą, bardziej zaś koncentrując się na prawie do miłości. Ciekawe zresztą, że bohaterowie ich spektaklu, choć przecież przymierający na co dzień głodem, pokazani są tu w całkiem szykownych strojach. Bo przecież nie chodzi o szantaż cudzym nieszczęściem. Wyjątkowo przewrotny spektakl.

26-07-2023

Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi
Jolanta Janiczak
Dobrze ułożony młodzieniec
reżysera: Wiktor Rubin
scenografia/wideo: Łukasz Surowiec
kostiumy: Rafał Domagała
muzyka: Krzysztof Kaliski
reżyseria światła: Jacqueline Sobiszewski
asystent reżysera: Michał Kruk
inspicjentka: Agnieszka Choińska
obsada: Karolina Bednarek, Monika Buchowiec, Maciej Kobiela, Paweł Kos, Edmund Krempiński, Michał Kruk, Halszka Lehman, Paulina Walendziak, Agnieszka Choińska Michał Jeziorski, Piotr Malec, Grzegorz Pawłowski, Adam Sobczyński, Marek Szymański, Dariusz Wojtkun
premiera: 25.03.2023

galeria zdjęć Dobrze ułożony młodzieniec, reż. Wiktor Rubin, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi Dobrze ułożony młodzieniec, reż. Wiktor Rubin, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi Dobrze ułożony młodzieniec, reż. Wiktor Rubin, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi Dobrze ułożony młodzieniec, reż. Wiktor Rubin, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi ZOBACZ WIĘCEJ
 

skomentuj

Aby potwierdzić, że nie jesteś robotem, wpisz wynik działania:
siedem minus cztery jako liczbę:
komentarze (34)
  • Użytkownik niezalogowany Eric
    Eric 2024-06-13   12:27:55
    Cytuj

    This is fantastic! It's great to have the opportunity to share various viewpoints and truly learn from them, potentially working together with other users. I'm excited to see more of this in the future. also you can check out timber fencing blacktown

  • Użytkownik niezalogowany Mark
    Mark 2024-05-09   12:21:25
    Cytuj

    Thanks for all this information. I enjoy participating on this kind of discussion where I get to read variety of ideas and opinions and allow me to use what I learned from Daylom Shopping Centre seating keep this up and looking forward to see more of this in the future.

  • Użytkownik niezalogowany A1 fencing contractors townsville
    A1 fencing contractors townsville 2024-04-11   11:26:03
    Cytuj
  • Użytkownik niezalogowany 카지노사이트 T1
    카지노사이트 T1 2024-04-10   00:35:28
    Cytuj

    It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 카지노사이트

  • Użytkownik niezalogowany SAFETOTO
    SAFETOTO 2024-03-22   10:13:56
    Cytuj

    It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 카지노 검증업체.COM

  • Użytkownik niezalogowany SAFETOTO
    SAFETOTO 2024-03-01   09:18:27
    Cytuj

    It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 카지노사이트.com

  • Użytkownik niezalogowany Olga
    Olga 2024-02-28   03:47:56
    Cytuj

    The fact is, however, that this spectacle owes a debt that is difficult to repay to Paulina Walendziak, who, with her first gestures and words in a story about falling in love with a concrete company owner, finds the same energy that once electrified Bonnie and Clyde.

  • Użytkownik niezalogowany Angel17
    Angel17 2024-02-17   09:25:09
    Cytuj

    Thanks for sharing this. Keep posting. positive shirt quotes

  • Użytkownik niezalogowany residential fence installers Logan
    residential fence installers Logan 2024-02-11   12:28:19
    Cytuj

    Dziękujemy za ten pouczający wpis na blogu! Twoja wiedza jest imponująca i wiele się nauczyłem. Odkryj nasze profesjonalne usługi związane z tarasami: residential fence installers Logan

  • Użytkownik niezalogowany SimonWhitehead
    SimonWhitehead 2024-02-11   07:49:50
    Cytuj

    We have sell some products of different custom boxes.it is very useful and very low price please visits this site thanks and please share this post with your friends. tradesviz avis

  • Użytkownik niezalogowany Logan Plumbing & Water Heater Repair
    Logan Plumbing & Water Heater Repair 2024-02-10   19:30:18
    Cytuj

    Thanks a million for this insightful post. It's greatly appreciated! - water heater repair Logan

  • Użytkownik niezalogowany concrete installation Cache Valley
    concrete installation Cache Valley 2024-02-10   16:40:52
    Cytuj

    Thank you for this wonderful post! It's been truly enlightening. concrete installation Cache Valley

  • Użytkownik niezalogowany SimonWhitehead
    SimonWhitehead 2024-02-09   08:43:25
    Cytuj

    You are my intake , I have few blogs and very sporadically run out from to post : (. fc augsburg vereinsprofil

  • Użytkownik niezalogowany jacobs
    jacobs 2024-02-06   03:45:13
    Cytuj

    it's really interesting to have this kind of play which shows different kind of issues. i love it like how I love school fencing Ipswich

  • Użytkownik niezalogowany Shiela
    Shiela 2024-01-05   03:19:06
    Cytuj

    Fantastic act! My friend, George got emotional at the end of the show. You deserved a standing ovation.

  • Użytkownik niezalogowany OKBet
    OKBet 2023-12-07   04:14:20
    Cytuj

    I Like!! Really appreciate you sharing this blog post.Really thank you! Keep writing. OKBet casino

  • Użytkownik niezalogowany Jill
    Jill 2023-11-09   22:25:36
    Cytuj

    The fact is, however, that this spectacle owes a debt that is difficult to repay to Paulina Walendziak, who's doing a sheetrock repair, with her first gestures and words in a story about falling in love, finds the same energy that once electrified Bonnie and Clyde.

  • Użytkownik niezalogowany Amber Brion
    Amber Brion 2023-11-07   22:29:05
    Cytuj

    The passage you've shared appears to be a review or analysis of a play titled "The Well-Behaved Young Man" (in Polish, "Grzeczny chłopiec"), which appears to be a love story centered around the character Eugeniusz Steinbart, who is a transgender man. The review discusses various aspects of the play, including its themes, characters, and the approach to storytelling and theatricality. It also touches on the question of whether transgender characters should be portrayed by transgender actors. Realtors in Miami FL

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:21:05
    Cytuj

    Many many thanks to you! Cleaning Services Adelaide

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:20:49
    Cytuj

    It's so kind of you! Solar Panels Adelaide

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:20:36
    Cytuj

    Thanks for sharing! Sliding Doors Adelaide

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:20:23
    Cytuj

    Many thanks for sharing this! Adelaide Coolroom Hire

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:20:07
    Cytuj

    I am really impressed with your writing style. Keep it up! Landscapers Canberra

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:19:55
    Cytuj

    To be honest, I generally don’t read. But, this article caught my attention.digital marketing adelaide

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:19:38
    Cytuj

    Very informative post! tiler melbourne

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:19:25
    Cytuj

    Very useful and informative post! Tiling Townsville

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:19:04
    Cytuj

    I visited Your blog and got a massive number of informative articles. I read many articles carefully and got the information that I had been looking for for a long time. Hope you will write such a helpful article in future. Thanks for writing.Tilers in Hobart

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:18:45
    Cytuj

    Thanks for sharing this to public! Adelaide Landscaping

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:18:16
    Cytuj

    Excellent post! Concreters in Wollongong

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:17:46
    Cytuj

    Thanks for letting us know! Tiler Wollongong

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:16:50
    Cytuj

    Thanks for sharing! Tiler Adelaide

  • Użytkownik niezalogowany James Song
    James Song 2023-11-01   23:01:59
    Cytuj

    Actually, it's pretty good to see! Tiler Adelaide

  • Użytkownik niezalogowany Diana
    Diana 2023-10-05   08:03:21
    Cytuj

    Good text Write good content success. Thank you have a peek at this web-site

  • Użytkownik niezalogowany Peter
    Peter 2023-07-29   02:40:45
    Cytuj

    Interestingly, Młody, the play's protagonist played by Edmund Krempiński, is a character that deviates from traditional norms, adding a tragic and weighty element to the narrative.