AKCEPTUJĘ
  • Strona używa plików cookies, korzystanie z niej oznacza, że pliki te zostaną zamieszczone na Twoim urządzeniu. więcej »

Dom przy tropikalnej plaży

Doktor nauk humanistycznych. Wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej w Warszawie i Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Publikowała w "Teatrze", którego była redaktorem, a także w "Dialogu" i "Więzi". Pracowała również jako sekretarz redakcji w wydawnictwie Świat Książki.
A A A
 

Proza Jarosława Iwaszkiewicza wydaje się stworzona dla filmu. Udowodnił to w pierwszej kolejności Andrzej Wajda, ekranizując w 1970 roku Brzezinę, a w 1979 roku Panny z Wilka. Listę wybitnych filmowych realizacji dopełnia Matka Joanna od Aniołów wyreżyserowana w 1960 roku przez Jerzego Kawalerowicza, który do pracy nad scenariuszem zaprosił Tadeusza Konwickiego. Do prozy Iwaszkiewicza sięgali także inni reżyserzy, z lepszym lub gorszym skutkiem. Skąd tak duże zainteresowanie twórczością autora Sławy i chwały wśród filmowców?

Siłą prozy tego pisarza jest obraz. Epickie opisy świetnie dają się przełożyć na język filmu. Wyłaniające się ze słów sceny uwodzą wyobraźnię widzów. Dla twórców stanowią z kolei niewyczerpane źródło inspiracji, odniesień i skojarzeń. W Brzezinie Wajda odwołał się do malarstwa Jacka Malczewskiego. W Tataraku, który przeniósł na ekran w roku 2008, zacytował fotograficzne malarstwo Edwarda Hoppera, artysty bardzo dziś modnego, należącego do ścisłego światowego mainstreamu

W odróżnieniu od filmowców reżyserzy teatralni mają z twórczością Iwaszkiewicza wyraźny kłopot. W teatrze jego proza, jak również dramaty (do najczęściej wystawianych należą Lato w Nohant i Maskarada) pojawiają się rzadko. Przetransponowanie na działania sceniczne narracyjnej materii literackiej, która często dominuje nad dramatycznym napięciem między postaciami, stanowi, jak się zdaje, nie lada wyzwanie. Otwarte pozostaje pytanie, czy jest to w ogóle osiągalne? W ostatnich latach chyba tylko Marek Fiedor udzielił odpowiedzi twierdzącej. Jego realizacja Matki Joanny od Aniołów szybko stała się jednym z najważniejszych, najbardziej dyskutowanych przedstawień sezonu. Reżyserowi udało się ożywić, uaktualnić, wlać autentyczne emocje w zamierzchłą historię opętania, rozgrywającą się w klasztorze sióstr urszulanek.  

Marcin Hycnar, sięgając po mało znane Opowiadanie brazylijskie Iwaszkiewicza, napisane w roku 1949, wkroczył zatem na niepewny grunt. Przeniósł na scenę historię polskiego małżeństwa i dorastających córek, rodziny pochodzącej z Kresów, która od ponad dwudziestu lat mieszka w Ameryce Południowej. Henryk Bohdanowicz buduje koleje, jego żona Klara jest nauczycielką angielskiego. Los rzucił ich do Brazylii. Poznajemy ich w momencie, kiedy wynajmują dom przy plaży od pewnego Brytyjczyka. Z nowym miejscem wiążą nadzieję na nowy rozdział w życiu. Jednak wydarzenia, które wkrótce nadejdą, nie przyniosą przełomu, a tylko chwilowe zawirowania. Ludzie, których spotkają, staną się źródłem nietrwałych, przelotnych zauroczeń. Choć bohaterowie Iwaszkiewicza noszą w sobie głęboką potrzebę wyrwania się z dotychczasowej rutyny, nowe doświadczenia nie zdołają odmienić ich losu, a jedynie na krótko wyrwą ich z miarowego, monotonnego rytmu codzienności.  

Dojrzewające córki Bohdanowiczów czekają na wielką miłość. Do portu przybywa statek z polskimi marynarzami, ale temperamentne dziewczyny tylko z nimi flirtują. Obiektem ich westchnień staje się natomiast skostniały właściciel willi przy plaży, będący w wieku ich ojca. Aldous Howard jest zresztą wyraźnie zafascynowany najstarszą z sióstr, Lilką. Niedopasowanie tych dwojga oraz wydarzenie z niedalekiej przeszłości, które kładzie się cieniem na życiu Howarda, nie wróżą dobrze ich związkowi. 

Również Klara pragnie zmiany. Przykładna żona i matka, choć sama przed sobą nie dopuszcza myśli o wielkiej namiętności, jednak jej pożąda. Podobnie jak zaprzyjaźniony z małżeństwem Bohdanowiczów holenderski malarz Floris Van der Vliedt, skazany na towarzystwo cierpiącej na depresję żony. Zmysłowymi spojrzeniami obrzuca pociągającą go od dawna Klarę.  

Upał, palące słońce, powietrze tak parne, że nie ma czym oddychać, symptomatyczne dla tropikalnego klimatu Brazylii, obrazują również stany emocjonalne bohaterów. Egzotyczna przyroda, ciepłe morze, rozgrzany piasek – to idealne sceneria rozbudzająca uśpione pożądania. Pobyt w tym miejscu ma coś z atmosfery wakacji, które dziwnie się przedłużyły, które zdają się nie mieć końca, ale do rzeczywistości wrócić kiedyś trzeba. Serię miłosnych uniesień przerwie nagły powrót żony Howarda. W kategoryczny i obcesowy sposób zażąda od Bohdanowiczów opuszczenia należącej do niej posiadłości. 

Polscy emigranci ponownie stają przed nagłą koniecznością znalezienia nowego lokum. Który to już raz podczas ich pobytu na kontynencie południowoamerykańskim? Przy pozorach przyzwyczajenia do ciągłej zmiany miejsc, z trudem akceptują sytuację zawieszenia, w której stale się znajdują. U Iwaszkiewicza emigracja jest rodzajem bezdomności pojmowanej jako stan świadomości. Motyw ten mocno akcentowany jest także w przedstawieniu. Wszyscy trochę w inny sposób pozbawieni są domu, bezpiecznej przystani, oderwani od korzeni, zmuszeni do bycia w nieustającej podróży. Nikt poza prowadzącą dom Howardów Nair, przywodzącą na myśl Mammy z Przeminęło z wiatrem, nie jest u siebie. Ani Bohdanowiczowie, ani Howardowie, ani holenderskie małżeństwo Van der Vliedtów, ani wychowanka Bohdanowiczów Julia, Indianka nosząca polskie imię, wychowana przez Polaków, świadoma swej niejasnej tożsamości. Indiański temperament nie pozwala jej zapomnieć, skąd pochodzi, a perspektywa wyjazdu do Polski potęguje poczucie niedopasowania do rzeczywistości. 

Oderwanie od ojczyzny, które najsilniej odczuwa Klara, jest także odmianą bezdomności. Uparta chęć powrotu do Polski przeradza się w utopijną tęsknotę za miejscem, którego nie ma. W pamięci Bohdanowiczów ojczyzna pozostaje nadal idylliczną krainą. Klara idealizuje przedwojenny Lwów, choć wiadomo, że to już nie to samo miasto, do którego na skutek przesunięcia granic i nowego „ładu politycznego” wrócić nie można.  

Siłą spektaklu jest zespołowa praca wszystkich aktorów, choć na plan pierwszy wysuwają się dwie role: Jerzego Radziwiłowicza jako Aldousa Howarda i Aleksandry Justy grającej Klarę Bohdanowicz. Radziwiłowicz znakomicie odsłania kolejne pokłady humoru, które kryje jego postać. Kiedy Howard po raz pierwszy spotyka się z Bohdanowiczami, jest uosobieniem stereotypowego Brytyjczyka – osobny, nieco wyniosły, trudno nawiązujący kontakty z otoczeniem. Stopniowo ulega jednak fascynacji przybyszami z kraju w jego mniemaniu prawie tak egzotycznego, jak Brazylia. Energia córek Bohdanowiczów, w szczególności ich najstarszej córki Lilki (Milena Suszyńska), udziela się starzejącemu się człowiekowi porzuconemu przez żonę, która wdała się w romans z młodszym mężczyzną. Howard chodzi za Lilką jak cień, jak w transie, zauroczony i oczarowany jej urodą. Sprawia wrażenie, jakby dostał nową szansę od życia i doświadczał właśnie drugiej młodości.

Klara w wykonaniu Aleksandry Justy jest opanowana i powściągliwa. Jednak i ona miewa chwile słabości. Kiedy Van der Vliedt (Oskar Hamerski) zaczyna ją namiętnie całować, dopiero po jakimś czasie otrząsa się i wraca do domowych obowiązków. Pragnie jego bliskości, ale równocześnie walczy ze sobą. Przywiązanie do męża i córek, poczucie obowiązku wobec rodziny okazują się silniejsze. 

Opowiadanie brazylijskie wpisuje się w mocno dziś obecną w dyskursie kulturowym refleksję postkolonialną. Marcin Hycnar przyznaje jednak, że przede wszystkim szuka Czechowa w Iwaszkiewiczu. Rzeczywiście, nawiązania do Trzech sióstr są wyraźne. Córki Bohdanowiczów, podobnie jak bohaterki Czechowa, marzą o porywającej namiętności, która odmieni ich życie. Chcą wrócić do Polski, tak jak Olga, Masza i Irina pragną przenieść się do Moskwy. Kluczowa dla Czechowa opozycja między mającą rytm i porządek przyrodą a chimeryczną, nieprzewidywalną naturą człowieka jest równie istotna dla Iwaszkiewicza. Nagła śmierć zwierząt, należących do egzotycznej menażerii córek Bohdanowiczów, wprowadza zachwianie naturalnego porządku. Daje początek serii zdarzeń, które zburzą zdający się nie mieć końca klimat karnawału, święta panującego w domu przy tropikalnej plaży. Śmierć zwierząt równoznaczna jest także z końcem dzieciństwa, z końcem niewinności i beztroskiej zabawy. Tak więc opowiadanie Iwaszkiewicza, podobnie jak u Czechowa, przenika aura święta, które nie jest możliwe. 

Mimo wspólnych motywów Iwaszkiewicz różni się od Czechowa. Tym bardziej że Opowiadanie brazylijskie nie należy do szczytowych osiągnięć jego pisarskiej formy. Choć Hycnar precyzyjnie przeprowadza aktorów przez meandry zawikłanych relacji między bohaterami, borykającymi się z miłosnymi zawodami i niespełnionymi nadziejami, nie udaje mu się zbudować napięcia właściwego dla dramatów Czechowa. Z pewnością należy on jednak do reżyserów, których należy obserwować i śledzić kolejne ich kroki. Interesuje go teatr rozgrywający się między ludźmi i z tych związków tworzy sceniczny świat. Jego podejście przypomina metodę pracy Agnieszki Glińskiej, również dlatego, że warsztat aktorski stanowi dla nich obojga punkt wyjścia do zbudowania teatralnej wizji. Posiada także pokorę wobec tekstu i potrzebę odczytania sensów w nim zawartych. Postawa taka, w przeciwieństwie do pokolenia reżyserów traktujących scenę jak ideologiczną trybunę, należy dziś do rzadkości. Marcin Hycnar, w odróżnieniu od swoich rówieśników, mówi bardziej przyciszonym głosem, ale warto wsłuchiwać się w to, co ma do powiedzenia.

13-04-2015

 

Teatr Narodowy, Warszawa
Jarosław Iwaszkiewicz
Opowiadanie brazylijskie
adaptacja i reżyseria: Marcin Hycnar
scenografia: Agnieszka Zawadowska
muzyka: Michał Lamża
ruch sceniczny: Liwia Bargieł
reżyseria światła: Jacqueline Sobiszewski
obsada: Aleksandra Justa, Tomasz Sapryk, Milena Suszyńska, Paulina Korthals, Paul;Ina Szostak, Joanna Gryga, Jerzy Radziwiłowicz, Kinga Ilgner, Anna Ułas, Karol Dziuba, Kamil Mrożek, Robert Jarociński, Oskar Hamerski, Edyta Olszówka, Jacek Mikołajczak
premiera: 28.08.2015

skomentuj

Aby potwierdzić, że nie jesteś robotem, wpisz wynik działania:
trzy plus dziesięć jako liczbę:
komentarze (35)
  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-10-02   12:27:44
    Cytuj

    Extremely pleasant and fascinating post. I was searching for this sort of data and appreciated perusing this one. Continue posting. Much obliged for sharing. Situs togel Online

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-10-02   11:50:58
    Cytuj

    To start with You got an awesome blog .I will be keen on more comparative points. I see you got extremely exceptionally valuable themes, I will be continually checking your blog much appreciated. Situs Slot online

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-10-02   07:44:24
    Cytuj

    ELIVERA was established in 1988. © ELIVERA LTD was established in 2007. The first project was in 1988. It was carried out in trade with Russia, Belarus, Ukraine, Belgium, Hungary, Poland, Lithuania, Latvia and Estonia. digestive system

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-30   11:06:16
    Cytuj

    These LED tail lights are super bright and make my SUV look modern. They’re a great upgrade for anyone looking to enhance their ride! bullet antenna

  • Użytkownik niezalogowany sohib taha
    sohib taha 2024-09-16   21:24:44
    Cytuj

    We repair small household appliances such as blenders, صيانة مولينكس food processors, microwaves, and heaters, and we work in the Arab Republic of Egypt in Cairo and Giza

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-13   10:31:24
    Cytuj

    Casino games offer endless possibilities for excitement, with many themes, rules, and features. Whether you're a seasoned player or new to the experience, there's always something fresh to discover. 카지노 게임 사이트

  • Użytkownik niezalogowany Jimmy
    Jimmy 2024-09-11   14:51:46
    Cytuj

    It’s amazing that you’re working towards a better future for the apparel industry while maintaining a strong commitment to customer satisfaction. Sport Bra

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-10   08:02:39
    Cytuj

    After joining situs slot gacor resmi, I’ve seen why it's so popular. The slots are entertaining, and the site offers fair chances of winning. It’s my go-to for online slot fun. situs slot gacor resmi

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-09   14:44:52
    Cytuj

    해운대퀄리티 주대 가격 후기 부산퀄리티

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-09   13:14:20
    Cytuj

    On my site you'll see comparable writings, compose what you think. ดูหนังออนไลน์

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-09   07:37:44
    Cytuj

    Online slot machines are super convenient—you can play from anywhere! Just be cautious with how much you’re wagering. mesin slot

  • Użytkownik niezalogowany Rank Xone
    Rank Xone 2024-09-08   17:03:27
    Cytuj

    Their ability to handle complex, high-stakes legal procedures with ease has cemented their place as a top choice for clients seeking representation in various legal fields. lawyer eindhoven

  • Użytkownik niezalogowany Rank Xone
    Rank Xone 2024-09-08   14:48:35
    Cytuj

    Mingya Glasses Co., Ltd. has proven itself as a key player in the eyewear manufacturing industry since its founding in 2014. Red Lense Glasses

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-08   07:49:39
    Cytuj

    Some people find electronic cigarettes to be an enjoyable alternative to smoking, without the lingering odor. However, others complain about the “vape culture,” which can be seen as overly commercialized. 電子煙購買

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-07   12:37:11
    Cytuj

    Got squirrels? Toronto's Squirrel Control Services will help you get rid of them safely and keep them from coming back. Squirrel Control Services

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-07   11:05:22
    Cytuj

    It’s amazing how Kenzo123 manages to stay ahead of trends. They’re definitely one to watch in the coming years. link kenzo123

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-07   07:34:39
    Cytuj
  • Użytkownik niezalogowany Jimmy
    Jimmy 2024-09-06   13:09:31
    Cytuj

    The beauty of matrimony lies in the journey, not the destination. Each day is an opportunity to grow closer and stronger. matrimonial sites

  • Użytkownik niezalogowany Jimmy
    Jimmy 2024-09-06   11:15:06
    Cytuj

    I’ve been smoking Winston Classic for years, and it never fails to deliver. The taste is strong but not overwhelming, making it a great daily cigarette. Winston Classic

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-06   10:47:38
    Cytuj

    I need to express profound gratitude to you. I have bookmark your site for future updates. https://goldcoastcarwrapping.com.au/

  • Użytkownik niezalogowany Jimmy
    Jimmy 2024-09-04   12:31:16
    Cytuj

    Looking for top-quality ceramics? Sassuolo is your go-to destination. Known for its beautiful and durable ceramic products, Sassuolo offers a wide range of options perfect for any home project. trattamenti viso Vignola

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-04   07:39:00
    Cytuj

    Dirty bricks? No problem. Melbourne’s best brick cleaning services can bring back their original luster. Brick Cleaning Melbourne

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-04   07:17:59
    Cytuj

    If you’re in Coolangatta and need a plumber, these guys are the best in the business. Friendly, professional, and affordable—what more could you ask for? Plumber Coolangatta

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-02   18:17:16
    Cytuj

    Welcome to London Sightseeing Taxi Tours, where your journey into the heart of London begins with us! Our tours are not just trips; they are experiences crafted with passion, knowledge, and a deep love for London's rich history and vibrant present. Qualified Black Cab Tour Guides with Deep Knowledge. Our Taxi tour guides are not just drivers; they are qualified London taxi tour guides who have mastered the knowledge of London. Some even boast the prestigious Worshipful Company of Hackney Carriage Drivers guide badge, ensuring an informative and enriching tour. https://londonsightseeingtaxitours.com/

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-09-02   12:20:01
    Cytuj

    I’ve used LED strip lights to add some extra light to my kitchen, and it’s made a big difference. The bright, even light is perfect for cooking. Waterproof Power Supply

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-08-31   15:22:09
    Cytuj

    Investing in social media followers can be tempting, but organic growth is always more sustainable. Focus on creating great content that attracts real, engaged followers. buy twitter followers

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-08-30   08:42:53
    Cytuj

    Upgrading to Cat7 is a good investment if you're setting up a high-end home network or running a data-intensive business. But for typical home use, Cat6 is plenty fast. https://tongda-cable.com/cat6-vs-cat7-which-ethernet-cable-is-best-for-wifi-6%EF%BC%9F/

  • Użytkownik niezalogowany Adilkhatri
    Adilkhatri 2024-08-29   11:47:13
    Cytuj

    When it comes to choosing between incandescent, CFL, and LED, the choice is clear. LEDs last longer, are more energy-efficient, and are better for the planet. It’s a no-brainer! LED Module Wholesale

  • Użytkownik niezalogowany Rank Xone
    Rank Xone 2024-08-28   05:57:17
    Cytuj

    Confidence is key in nude photography – loved these tips on how to embrace your body! Embracing Your Body: Tips for Feeling Confident During a Nude Photo Shoot

  • Użytkownik niezalogowany mahmoud
    mahmoud 2024-08-22   15:30:05
    Cytuj

    We repair small household appliances such as blenders, صيانة مولينكس food processors, microwaves, and heaters, and we work in the Arab Republic of Egypt in Cairo and Giza. We repair small household appliances such as blenders, صيانة مولينكس food processors, microwaves, and heaters, and we work in the Arab Republic of Egypt in Cairo and Giza. We repair small household appliances such as blenders, [url=https://moulinex.maintenance-centers.com]صيانة مولينكس[/url] food processors, microwaves, and heaters, and we work in the Arab Republic of Egypt in Cairo and Giza.

  • Użytkownik niezalogowany AteebKhatri
    AteebKhatri 2024-08-20   09:13:45
    Cytuj

    I recently tried making chocolate-covered strawberries, and they were a huge success. They’re simple, elegant, and perfect for any celebration. Drinks

  • Użytkownik niezalogowany williamseo
    williamseo 2024-08-15   07:35:25
    Cytuj

    Our Riyadh washing machines maintenance services keep your appliance running smoothly and efficiently. صيانة غسالات الرياض

  • Użytkownik niezalogowany AmmarR
    AmmarR 2024-08-12   14:28:53
    Cytuj

    Day Time News refers to news programs, segments, or updates that are specifically tailored for consumption during the day. Day Time News

  • Użytkownik niezalogowany Ateeb khatri
    Ateeb khatri 2024-08-08   08:41:58
    Cytuj

    I love playing bandar slot games because they combine luck and strategy. It’s thrilling to see if you hit the jackpot on your next spin! situs slot online gacor

  • Użytkownik niezalogowany Elka
    Elka 2016-04-15   16:47:58
    Cytuj

    Podobało mi się.