AKCEPTUJĘ
  • Strona używa plików cookies, korzystanie z niej oznacza, że pliki te zostaną zamieszczone na Twoim urządzeniu. więcej »

Idiota Polski, czyli aktorzy na widowni

Uwolnienie, reż. Kuba Kowalski, Wrocławski Teatr Współczesny
Reżyser teatralny, historyk i teoretyk teatru. Profesor na Uniwersytecie Wrocławskim i w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, absolwent Politechniki Wrocławskiej (1979) oraz Wydziału Reżyserii Dramatu krakowskiej PWST (1986). Publikuje m.in. w „Teatrze” i „Dialogu”.
A A A
fot. Filip Wierzbicki  

Dwadzieścia pięć lat temu skandalista Lars von Trier nakręcił głośny film Idioci zgodnie z programem Dogmy 95, czyli manifestu duńskich artystów awangardowych. „Kino – ogłosili Duńczycy – to człowiek wobec samego siebie, a nie tylko aktor przed kamerą”. W Idiotach młodzi ludzie kontestują, udając umysłowo chorych, żeby odnaleźć wewnątrz siebie „własnego idiotę”, wolnego od kulturowej tresury i społecznych przymusów.

Ćwierć wieku później polski reżyser Kuba Kowalski obwieścił rewolucję w teatrze i rozsadził aktorów i aktorki z mikroportami na widowni Wrocławskiego Teatru Współczesnego (WTW), żeby udawali publiczność. Projekt ma tytuł Uwolnienie, bo artyści teatru zostali uwolnieni z udawania na scenie. Nad sceną zawisnął długi ekran, na który streamingowano czarno-biały i artystycznie podrasowany obraz widowni. Mogliśmy więc sobie patrzeć na siebie do woli. To zresztą były najbardziej ekscytujące doznania podczas całego przedstawienia. Poziom artystyczny tych projekcji był zaskakująco wysoki.

Kiedy wreszcie po długim wyczekiwaniu aktorzy i aktorki na widowni zaczęli udawać publiczność, robili to zadziwiająco nadekspresyjnie, chwilami wręcz histerycznie. Sztuczność w ich zachowaniach zapewne miała sygnalizować prawdziwym widzom i widzkom, że są to tylko aktorzy i aktorki, którzy udają publiczność. Długo nie potrafiłem pojąć, o co w tym wszystkim chodzi i dlaczego właściwie oni nie grają na scenie.   

Prawdziwa publiczność, obyta z eksperymentami w teatrze, obserwowała histeryczne zachowania artystów i artystek z pobłażliwym i umiarkowanym zaciekawieniem. „Widzowie”, których udawali aktorzy, na pewno nie byli osobami zasiadającymi aktualnie na widowni. Artyści ewidentnie udawali postaci fikcyjne, wyobrażone przez autora tekstu i reżysera. Tekst Uwolnienia to laureat konkursu dramaturgicznego w WTW.

Dopiero w połowie spektaklu doznałem iluminacji: wrocławscy aktorzy i aktorki udają idiotów i idiotki, jak w filmie von Triera. „Spastykują” na widowni, żeby każdy widz i każda widzka mogli być świadkami odnajdywania w sobie przez artystów „własnego idioty” czy „własnej idiotki”. Reżyser wpadł na pomysł, żeby potraktować widownię zapełnioną publicznością jako gabinet psychoterapeutyczny dla Polaków i Polek. Teatr uwolniony od przedstawiania na scenie miał zapewne zainspirować wszystkie osoby na widowni do procesowania naszych narodowych traum.

Jak ta ambitna terapia była realizowana? No cóż… Kiedy jedna z aktorek udaje poród na widowni, kolega aktor wyciąga „z jej łona” długi biało-czerwony szalik, a inny pyta, czy urodziła bliźniaki. Kilka osób na widowni prycha nerwowym śmiechem. Ja czuję zażenowanie. Mam poważne wątpliwości co do skuteczności takiej terapii.

Większość kwestii wypowiadanych podczas spektaklu to banały na temat braku przedstawienia. Na scenie, pokrytej od góry do dołu udrapowanym aksamitem w kolorze krwi, rzeczywiście nic się nie dzieje. Jest tam tylko mechaniczna perkusja. W Orestei Ajschylosa po takim krwistym dywanie Król Agamemnon wkracza do pałacu na własną zgubę. W finale Uwolnienia aktorzy robią w dywanie szparę i proponują osobom na widowni przejście przez tę szparę, żeby wszyscy mogli zobaczyć teatr od kulis.

W roku 2011 belgijska grupa Ontroerend Goed pierwszy raz zaprosiła publiczność na prowokacyjny performans zatytułowany Audience. Projekt ten obrósł w komentarze i zainicjował poważne debaty. W jednej z pierwszych scen publiczność ogląda na olbrzymim ekranie tajemnicze obiekty, które powoli maleją i zamieniają się w twarze osób na widowni. Chłopak z kamerą stoi na scenie i streaminguje obraz widowni na ekran. Najpierw ogniskuje obiektyw na trudno rozpoznawalnych detalach. Potem powoli poszerza obraz.

Kiedy na całym ekranie pojawia się twarz kogoś siedzącego aktualnie na widowni, aktor lub aktorka z offu improwizują z humorem „myśli” portretowanej osoby, w rodzaju: „No tak. Musiało trafić właśnie na mnie. Może wypada się teraz uśmiechnąć…” W innej scenie, najbardziej chyba kontrowersyjnej, aktor brutalnie nakłania dziewczynę na widowni do rozstawienia szeroko nóg. Chłopak z kamerą czyha oczywiście na dobre ujęcie jej krocza…

Każda z tych scen testowała granice przemocy w teatrze. Jednocześnie, ku mojemu zaskoczeniu, takie radykalne prowokacje upodmiotowiały atakowane osoby. Ludzie na widowni nagle uzyskiwali sprawczość. Mogli autentycznie wpłynąć na przebieg spektaklu. Belgijski projekt prowokował do sprzeciwu i inspirował do refleksji, ale też – paradoksalnie – wyrażał prawdziwy szacunek wobec publiczności. A tego właśnie zabrakło w spektaklu wrocławskim.

W belgijskim Audience aktorzy od początku sygnalizowali publiczności uczestnictwo w eksperymencie. W Uwolnieniu przez kwadrans nic się nie działo i nie wiadomo było, po co nas właściwie do tego teatru zaproszono. Dopiero kiedy publiczność, znudzona oglądaniem siebie na długim ekranie, zaczęła wydawać odgłosy zaniepokojenia, aktorzy na widowni uaktywnili się przez mikroporty, protekcjonalnie parskając śmiechem. Wtedy po raz pierwszy poczułem zażenowanie.

Wkrótce okazało się, że całe to czekanie miało usprawiedliwić teksty i działania aktorów i aktorek, udających oburzenie wyimaginowanej publiczności w oczekiwaniu na opóźniający się spektakl. Jeden aktor dość szybko rozebrał się do majtek i skarpetek. Dużo wrzeszczał i przeklinał, a na koniec przyssał się do piersi aktorki, udającej jego żonę. Inni też dużo udawali, krzyczeli i biegali między rzędami.

Udawanie oburzonej publiczności miało zapewne stanowić pretekst do sportretowania społeczeństwa polskiego, nękanego konfliktami i pałającego wzajemną nienawiścią. W zachowaniach i słowach aktorów nie rozpoznawałem jednak ani siebie, ani moich znajomych, ani – jak już napisałem – premierowej publiczności. Nikt z nas się nie oburzał. Nikt nie krzyczał.

Kwestie wypowiadane przez aktorów porażały bezradnością. Ta dziwna grupa uzbrojona w mikroporty niewiele miała wspólnego z osobami, które wiele godzin stały w kolejce, by oddać głos w wyborach parlamentarnych kilka dni wcześniej. Uprzywilejowani autorzy tej dziwacznej inscenizacji, oderwani od polskiej rzeczywistości, przebywali w świecie równoległym. Moje zażenowanie rosło. Nie mogłem się pozbyć tego uczucia nawet w finale. Para znakomitych aktorów tworzy wreszcie zręby wspólnoty, ale czynią to w durnowatej wyliczance.

Wrocławscy artyści wkroczyli na widownię w imię teatralnej rewolucji. Tekst nie zainspirował jednak twórców do zaproponowania nowego języka teatru, a reżyser nie potrafił poprowadzić aktorów tak, by mogli natchnąć publiczność do przeżycia głębokich doświadczeń. Oklaski na premierze były marne. „Wewnętrzny idiota” ujawnił się jako ofiara parafialnej kultury i siermiężnej polityki, jako Idiota Polski.

22-11-2023

Wrocławski Teatr Współczesny
Zenon Fajfer
Uwolnienie
tekst sceniczny i reżyseria: Kuba Kowalski
scenografia, kostiumy: Maks Mac
koncepcja scenografii: Kornelia Dzikowska
muzyka: Rafał Ryterski
video: Natan Berkowicz, Antoni Grałek
światło: Damian Pawella
realizacja video: Agnieszka Piesiewicz
kamery: Janusz Kaźmierski, Przemysław Powiernicki
obsada: Anna Błaut, Zina Kerste, Anna Kieca, Ewa Niemotko, Beata Rakowska, Jolanta Solarz-Szwed, Magdalena Taranta, Lina Wosik, Mariusz Bąkowski, Krzysztof Boczkowski, Rafał Cieluch, Maciej Kowalczyk, Przemysław Kozłowski, Tadeusz Ratuszniak, Maciej Tomaszewski, Grażyna Młynarska, Mikołaj Siemionek, Mirosław Siwek
prapremiera: 28.10.2023

galeria zdjęć Uwolnienie, reż. Kuba Kowalski, Wrocławski Teatr Współczesny Uwolnienie, reż. Kuba Kowalski, Wrocławski Teatr Współczesny Uwolnienie, reż. Kuba Kowalski, Wrocławski Teatr Współczesny Uwolnienie, reż. Kuba Kowalski, Wrocławski Teatr Współczesny ZOBACZ WIĘCEJ
 

skomentuj

Aby potwierdzić, że nie jesteś robotem, wpisz wynik działania:
trzy plus dziesięć jako liczbę:
komentarze (33)
  • Użytkownik niezalogowany Cash Mart
    Cash Mart 2024-09-17   03:27:09
    Cytuj

    I couldn’t agree more with this post, especially the emphasis on safe betting. For secure payment methods and managing your funds responsibly, I recommend using Cash Mart.

  • Użytkownik niezalogowany Syracuse Biomedical Services
    Syracuse Biomedical Services 2024-08-30   08:41:06
    Cytuj

    Syracuse Biomedical Services has exceeded our expectations with their expertise and dedication. We wouldn’t trust anyone else with our medical equipment.

  • Użytkownik niezalogowany Primo Gaming
    Primo Gaming 2024-08-15   07:24:04
    Cytuj

    If you’re a fan of online betting, you need to check out Primo Gaming. This site offers an incredible selection of games, from sports betting to casino favorites, all with unbeatable odds. The bonuses are generous, and the platform is easy to navigate. Don’t miss out—visit Primo Gaming today and start your winning streak!

  • Użytkownik niezalogowany Cash Mart
    Cash Mart 2024-08-13   04:52:26
    Cytuj

    Got my loan approved in just a few hours thanks to Cash Mart. Their service is fast, and the terms are clear and fair.

  • Użytkownik niezalogowany Cash Mart
    Cash Mart 2024-08-13   04:51:14
    Cytuj

    I’m really impressed with the service at Cash Mart. They made getting a loan simple and stress-free. Highly recommend them for anyone in Singapore!

  • Użytkownik niezalogowany Cash Mart
    Cash Mart 2024-08-13   04:48:38
    Cytuj

    Need a loan but worried about high-interest rates? Check out Cash Mart. They offer reasonable rates and a hassle-free application process.

  • Użytkownik niezalogowany apexg
    apexg 2024-08-02   05:01:22
    Cytuj

    I played online casino on Apex Gaming 88 and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany tmtca
    tmtca 2024-07-31   09:54:33
    Cytuj

    I played online casino on TMTCash and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany manilapla
    manilapla 2024-07-30   13:15:25
    Cytuj

    I played online casino on ManilaPlay Games and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany extremeg
    extremeg 2024-07-26   08:43:58
    Cytuj

    I played online casino on Extreme Gaming 88 and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany nexus
    nexus 2024-07-25   08:06:35
    Cytuj

    I played online casino on Nexus Gaming 88 and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany atlantis
    atlantis 2024-07-24   06:18:20
    Cytuj

    I played online casino on Atlantis Gaming 88 and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany apex
    apex 2024-07-22   06:13:31
    Cytuj

    I played online casino on Apex Gaming 88 and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany Primo
    Primo 2024-07-02   08:30:24
    Cytuj

    I played online casino on Primogaming88 and won some great prizes. Highly recommend for a thrilling experience!

  • Użytkownik niezalogowany brightideas123
    brightideas123 2024-06-27   05:39:42
    Cytuj

    I have finished reading the blog post on traditional online casino games, and I am truly amazed by Apex Gaming 88! The accurate explanations of slot games, color games, baccarat, poker, live dealer games, and esports games were precise.

  • Użytkownik niezalogowany GamereviewerWatch
    GamereviewerWatch 2024-06-26   07:35:17
    Cytuj

    "Your blog post got me really interested! I can't wait to dive into PRIMOGAMING 88 for its captivating storytelling, APEX88 GAMING for the intense multiplayer action, and ATLANTIS88 GAMING for the adventure and mystery."

  • Użytkownik niezalogowany UpToDateOnlineCasinoReviews2024
  • Użytkownik niezalogowany SAFETOTO
    SAFETOTO 2024-03-20   09:39:08
    Cytuj

    It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 카지노 검증업체.COM

  • Użytkownik niezalogowany safe toto
    safe toto 2024-02-25   10:29:06
    Cytuj

    It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 온라인카지노 .COM

  • Użytkownik niezalogowany jkz
    jkz 2024-02-20   15:34:35
    Cytuj

    typowa durnota "postdramatyczna"

  • Użytkownik niezalogowany color game
    color game 2024-02-04   10:13:14
    Cytuj

    Napakahusay na post. Sa hindi inaasahang pagkakataon, nabasa ko ang iyong blog at gusto kong sabihin na labis akong nag-enjoy sa iyong mga blog post. color game jili slot

  • Użytkownik niezalogowany sanskarishwetamalik
    sanskarishwetamalik 2023-12-30   11:34:03
    Cytuj

    Our agency can also provide you hot and vip girls who love adult adventure. If you are an outdoorsy person, these Call Girl Amritsar are the best for you as they won't complain when you are outside the whole time. They can understand the passion and love for nature that you have and will love to accompany you in your wildest adventures.

  • Użytkownik niezalogowany Vikram Singh
    Vikram Singh 2023-12-27   06:51:12
    Cytuj

    The services provided by Delhi Escort Service ensure the utmost satisfaction for our valued clients. Opting for a private escort for various activities such as hookups, dinner dates, parties, or tours can prove to be one of your wisest choices. Our commitment lies in delivering unparalleled pleasure and gratification, be it multiple climaxes, unconventional intimacy, or thrilling sexual experiences tailored to your preferences.

  • Użytkownik niezalogowany phila
    phila 2023-12-13   16:54:54
    Cytuj

    This is so amazing, great minds think alike I just wrote a similar post on this topic! You should check it out moto x3m unblocked.

  • Użytkownik niezalogowany OKBet
    OKBet 2023-12-04   09:16:31
    Cytuj

    Your blog is not only useful, but also very creative. Not many people can write such a simple article, but it is so artistic Keep writing. BASEBALL

  • Użytkownik niezalogowany OKBet Games
    OKBet Games 2023-12-02   06:09:56
    Cytuj

    Your blog is not only useful, but also very creative. Not many people can write such a simple article, but it is so artistic Keep writing. OKBet

  • Użytkownik niezalogowany johnbabu
    johnbabu 2023-11-30   11:33:28
    Cytuj

    Are you looking for gorgeous as well as sensational Aerocity Escorts tonight? If of course, our Aerocity escorts are always all set to be with you in your house/ hotel for an outstanding experience. The crackling hot call girls in Aerocity are outstanding at various occasions and celebrations. They can be your girlfriend as well as performer to bring excitement to the session.

  • Użytkownik niezalogowany Jakub Kornacki
    Jakub Kornacki 2023-11-30   06:18:11
    Cytuj

    Kiedy aktorzy i aktorki usiedli i usiadły między widzami i widzkami, zobaczyli i zobaczyły na tym ekranie i na... tej ekranie, że... wszystko muszą mówić dwa razy. I dwie razy. Bo zmierzali do celu... A trafiły do... CELI...

  • Użytkownik niezalogowany OKBet
    OKBet 2023-11-29   09:54:22
    Cytuj

    You there, this is really good post here. Thanks for taking the time to post such valuable information. OKBet

  • Użytkownik niezalogowany Ainz
    Ainz 2023-11-29   01:53:47
    Cytuj

    Was it a commentary on pretense or a unique twist in the drama? The artistic projections, however, provided a riveting visual layer, making it a thought-provoking spectacle. And what is the difference between drywall and sheetrock?

  • Użytkownik niezalogowany dordle luka
    dordle luka 2023-11-27   09:37:35
    Cytuj

    This website has a wealth of important information. You can unwind and play your favorite games here: dordle

  • Użytkownik niezalogowany Fall Guys
    Fall Guys 2023-11-27   09:37:02
    Cytuj

    Excellent article. Thank you so much for informing me of your knowledge! It's encouraging to see that some people continue to work hard to maintain their websites current. I'm sure I'll return soon. Play Vex 3 for free!

  • 2023-11-27   09:30:05
    Cytuj

    I've read a couple of the posts on your website so far, and I really like the way you write. shell shockers