Wybitny czy niemal wybitny?
Upłynęły już niemal dwa tygodnie od kiedy obejrzałem Czarnoksiężnika Oz w poznańskim Teatrze Animacji, a ciągle się waham, czy określić ten spektakl jako wybitny czy tylko prawie-niemal-tuż-tuż-wybitny. Oczywiście, już samo to wahanie jest dowodem, że bardzo sobie cenię pracę twórczyń i twórców tego spektaklu, w tym zwłaszcza Konrada Dworakowskiego – autora adaptacji oraz reżysera; niemniej tak już ostatecznie i do końca zdecydować się nie mogę.
Może wynika to po prostu z mojej osobistej „skazy”: wychował mnie teatr studencki lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku, w którym najbardziej ceniliśmy sobie, owszem, wyrazisty teatr polityczny, lecz aluzyjny, łamiący odważnie tabu, lecz „opakowujący” te akty odwagi w zgrabne teatralne metafory. Zatem nawet jeśli twórcy poznańskiego przedstawienia udało się tego wszystkiego dokonać (moim aktualnym zdaniem: prawie się udało), to nie osiągnął tu niczego, co by wzbudziło we mnie jakiś żywszy emocjonalny odzew. Dla mnie „to już było”.
Niemniej może dla młodych widzów Czarnoksiężnika Oz jest to jakieś istotne artystyczno-egzystencjalne odkrycie? Limit wieku wyznaczony przez Teatr Animacji odbiorcom tego przestawienia wynosi jedenaście lat. Teatr polityczny dla jedenastolatków? Czemu nie!
Tak się złożyło, że stan zdrowia nie pozwolił mi na uczestnictwo w premierze (niedziela, 12 listopada), więc obejrzałem spektakl Dworakowskiego w piątek, 17 listopada, razem z czterema grupami młodzieży w wieku mniej więcej odpowiadającym owemu limitowi. Młodzież, owszem, czasem traciła koncentrację, czasem dogadywała, lecz jakichś gwałtownych ekscesów, które by wymagały głośnej i wyraźnej interwencji nauczycielek, nie odnotowałem. Zespół aktorski też był chyba zadowolony, bo żywo dziękował młodym widzom za ich udział w spektaklu, mimo że oklaski były krótkie i krzywdząco zdawkowe. Moim zdaniem, temu przedstawieniu należały się co najmniej dwa wyjścia zespołu do ukłonów, ale młodzież najwyraźniej się spieszyła, no i zapewne nie była obeznana z dobrymi teatralnymi obyczajami.
Spodobała mi się jedna wyrazista reakcja młodych widzów na samym początku ich obcowania z teatralną instytucją: kiedy pan z głośnika oznajmił, że nie wolno jeść w trakcie spektaklu, kilka trzeźwych młodych głosów zapytało głośno, czy zakaz ten dotyczy także picia.
Przejdźmy do tego, co działo się na scenie. Otóż, „od zawsze”, czyli jeszcze od czasów Leokadii Serafinowicz i Wojciecha Wieczorkiewicza, a potem Janusza Ryl-Krystianowskiego moje najwyższe uznanie wzbudzała zespołowość gry w Teatrze „Marcinek”, a potem w Teatrze Animacji. Tę unikalną (dziś) cnotę Konrad Dworakowski potrafił świetnie wykorzystać: zgranie „chóru” towarzyszącego scenicznym poczynaniom kolejnych Dorotek – ten idealny „synchron” zespołowego ruchu i dźwięku zasługuje na żywe, żywsze i najżywsze pochwały.
Dodajmy, że doskonałość wykonania połączona tu była z oryginalnymi pomysłami na odegranie przez „chór” kolejnych, na pierwszy rzut oka dość banalnych motywów. Oto na przykład scena wichru i burzy, które spowodowały wyrwanie Dorotki z jej domu w Kansas, rozegrana jest przez dobrze zrytmizowane wymawianie przez „chór” w trybie staccato najpierw samych głosek, potem sylab, a na koniec krótkich, najwyżej dwusylabowych słów: „wicher”, „sztorm”, „grad”.
Gdy okazuje się, że Dorotka musi pójść żółtą drogą, by dotrzeć do Czarnoksiężnika, „chór” wykonuje pomysłowy „balet przedramion”, które w końcu układają się w linię prostą, tworząc „drogę”, po której Dorotka „idzie” palcami środkowym i wskazującym jednej ze swych dłoni. Żeby to nie było takie proste i zbyt oczywiste, przedtem cały zespół szuka żółtej drogi, „wędrując” w ten sam sposób nie tylko po ramionach i przedramionach, ale wręcz po czym popadnie, byle by to było w miarę proste. Rolę prowizorycznej, próbnej trasy odgrywają na przykład metalowe rurki rusztowania w tyle sceny, z którego (póki co, bezładnie i biernie) zwisa Strach na wróble.
„Chór” był mieszany, damsko-męski, lecz ubrany był w całkowicie jednolite kostiumy – szare robocze fartuchy przepasane płóciennymi paskami z tego samego materiału.
Jednym z głównych adaptacyjno-reżyserskich konceptów Dworakowskiego było nieustanne wyłanianie z „chóru” kolejnych, coraz to nowych wcieleń Dorotki. Na koniec okazywało się, że Dorotką w różnym, w tym także dorosłym, wieku były już wszystkie osoby z „chóru”, czyli cała obsada tego przedstawienia.
Między innymi chyba w związku z tym końcowy, wyśpiewywany i głośno wypowiadany ze sceny tekst brzmiał: „Dorotki wszystkich krajów, łączcie się!”. Ten ciut łopatologiczny chwyt z pewnością wzmocnił końcowe przesłanie spektaklu, kierując je w stronę globalno-uniwersalną. Muszę jednak stwierdzić, że to ironiczne odwołanie się do hasła światowego proletariatu osłabiło, moim zdaniem, powagę owego przesłania. Scenarzysta-reżyser dał się tu chyba zanadto ponieść fantazji, robiąc niepotrzebnie oko do nauczycielek i rodziców ponad głowami młodzieży. Bo młodzież, przynajmniej ta z 17 listopada, ze spektaklu o godzinie 11.30, puściła te proletariackie okrzyki i śpiewy mimo uszu, czyli jej odzew na tę aluzyjkę był żaden.
Podobał mi się za to inny pastiszowy pomysł Dworakowskiego: w pewnym momencie nawet pies Toto stał się Dorotką, a Dorotka w tym wcieleniu nawiązała z pomocą „chóru” do szczytnej musicalowej tradycji, intonując Somewhere Over the Rainbow, będąc przy tym unoszona w górę przez partnerki i partnerów w ramach „broadwayowskiej” choreografii. Tyle że „chór” zamiast kontynuować unoszenie jej w górę, raczej ją tłamsił i ściągał w dół.
Ciekawym i niebanalnym pomysłem było ukazanie postaci wszechwładnego Czarnoksiężnika: z góry opuszczała się dużych rozmiarów kula przypominająca jako żywo Gwiazdę Śmierci z filmów George’a Lucasa, a po chwili rzucano na nią filmowy obraz twarzy władcy krainy Oz. Przy czym za pierwszym razem, gdy – zgodnie ze swoim wszechmocnym życzeniem – rozmawiał tylko z Dorotką numer jeden, jego usta w ogóle się nie poruszały, pomimo że słychać było jego głos. Dopiero gdy wszyscy (czyli wszystkie Dorotki) postanowili skonfrontować się z nim twarzą w twarz, wszechwładca raczył poruszać ustami.
Na koniec, gdy ukazał się w ludzkiej postaci, wyszło na jaw, że ukrywał się przemyślnie przed (najprawdopodobniej) próbami zamachu na swe życie i władzę w roli strażnika „niedopuszczającego nikogo do Władcy”, który co rusz „bardzo groźnie” wymachiwał dwoma „kałachami” (żeby było śmieszniej i niestraszniej, owa broń wyrzeźbiona była w styropianie).
Pora na wskazanie tropów wiodących dorosłego widza w stronę interpretowania tego spektaklu jako „teatru politycznego dla jedenastolatków”. Mianowicie już Strach na wróble, gdy zostaje uwolniony z rusztowania i zaczyna poruszać się o własnych siłach, wydobywa namolnie ze swej pamięci fragmenty patriotycznych strof i dziecięcych wierszyków typu: „Kto ty jesteś? Polak mały”.
Potem, w miarę rozwoju akcji, coraz bardziej oczywiste staje się, że kraina Oz nie jest liberalną demokracją, ba – że jest po prostu dyktaturą z Czarnoksiężnikiem jako Wodzem, Przewodnikiem, Wyrocznią i Sądem Ostatecznym na czele. Okazuje się, że na przykład Drwal, niczym współczesny Chińczyk, musi zbierać punkty, bo punktowane są wszystkie jego świadome i nieświadome uczynki, z oddychaniem włącznie. Hełm na głowie Drwala jest wyposażony w ekran, który pokazuje mu nie dookolną rzeczywistość, lecz jakieś projekcje (zapewne) jego marzeń, na przykład własne przytulne mieszkanie, w którym (ponoć) aktualnie się znajduje.
Czarnoksiężnik dystrybuuje wszelkie dobra (Lew: „Oz ci to da”), wszystko we władanej przezeń krainie jest jego łaskawym darem dla „ludności”, a jego ostateczny argument w polemice z Dorotką brzmi: „To mój system, moja gra i moje zasady!”. Narzędziem ostatecznym jego panowania nad umysłami obywatelek i obywateli krainy Oz jest wojna, która wywołuje strach i umacnia ich poddaństwo. Przy czym ton, w jakim informują oni Dorotkę o porządkach w swym kraju, daleki jest od entuzjazmu, można w nim wyczuć rezygnację. Stwierdzają: „Tak u nas po prostu jest”.
Dyktatura w Oz ma przy tym charakter socjalistyczno-narodowy. Główną obawą Dorotki-Lwa jest, że nie jest on/ona stąd. A pod koniec, już po pierwszej rozmowie z Czarnoksiężnikiem, kolejna Dorotka stwierdza, wbrew wszelkim okolicznościom, że tu się urodziła.
Gdy w końcu Czarnoksiężnik sprowadzony jest na ziemię i nie przemawia już donośnie ze swej Gwiazdy Śmierci, tylko staje przed Dorotkami we własnym, ludzkim wcieleniu, okazuje się, że jest dość żałosną kreaturką napędzaną nabytym w dzieciństwie strachem przed ludźmi.
Pozytywne przesłania serwowane są nastolatkom w tym spektaklu dość regularnie. Dowiadują się oni na przykład w scenie z Drwalem, że współczucie, wrażliwość, empatia, miłość, dotyk i przytulanie są OK i trzeba je pielęgnować, bo „w sklepie tego nie ma”. Strach na wróble stwierdza później, że ruch i podróże też są OK, bo „zmieniają wszystko” (w domyśle: rozszerzają pole widzenia świata i wyzwalają umysł z okowów dyktatury). Bardzo „tutejszo i dzisiejszo” brzmią wypowiadane na koniec stwierdzenia, że po upadku Czarnoksiężnika trzeba tysiąca gwoździ, żeby naprawić dom i tysiąca szczelin, w których zniknie zło. Końcowy song, śpiewany przez „chór”, który formuje się na kształt ptasiego klucza, głosi, że źródłem przemocy jest strach. Nie bać się – to winna być podstawa naszej postawy.
Niestety, nawet po napisaniu tego wszystkiego, po przywołaniu własnych obserwacji tudzież odczuć nie potrafię ostatecznie rozstrzygnąć zaznaczonej na początku, targającej mną wątpliwości: wybitne to czy tylko ciut-wybitne? Sprawne? Owszem – wręcz nadzwyczaj. Momentami naiwne i ciut łopatologiczne? Niestety, tak. Ale na pewno warte obejrzenia.
Wycieczki szkolne wszelkich rodzajów – włączcie się!
13-12-2023
Teatr Animacji w Poznaniu
Czarnoksiężnik Oz
na motywach powieści Czarnoksiężnik z krainy Oz Lymana Franka Bauma
tekst i reżyseria: Konrad Dworakowski
scenografia: Marika Wojciechowska
muzyka: Tomasz Krzyżanowski
projekcje wideo: Rami Shaya
konsultacje choreograficzne: Ulyana Zaruba
asystentka reżysera: Anna Domalewska
obsada: Anna Domalewska, Julianna Dorosz, Sylwia Koronczewska-Cyris, Zuzanna Łuczak-Wiśniewska, Katarzyna Romańska, Mariola Ryl-Krystianowska, Marcin Chomicki, Krzysztof Dutkiewicz, Marcin Ryl-Krystianowski
premiera: 12.11.2023
galeria zdjęć Czarnoksiężnik Oz, reż. Konrad Dworakowski, Teatr Animacji w Poznaniu ZOBACZ WIĘCEJ
Loto188 la nha cai xo so uy tin nhat Viet Nam. Den nay nha cai da co hon 4 trieu anh em dam me so hoc tham gia choi lo de online va nhieu tro choi khac nhu ca cuoc the thao, casino, no hu. website: http://loto188vn.vip/
SunWin tu hao la diem den hang dau cho nhung anh em yeu thich trai nghiem niem hung khoi va su chan that trong tung van cuoc, tro choi truc tuyen.Website: sunwin-games.com
Primo Gaming is where the thrill of online betting meets unmatched rewards. Whether you're a fan of sports betting or casino games, Primo Gaming has you covered. Don’t miss out—join Primo Gaming now and start winning today!
Just got a loan from Cash Mart, and I couldn’t be happier. Their service is fast, and they offer flexible repayment options.
I participated in online gambling on Extreme88 and won some incredible rewards. I highly recommend it for an exciting time.
I recently finished reading the blog post on traditional internet-based casino games, and I am truly amazed! The precise descriptions of slot games, color games, baccarat, poker, live dealer games, and esports games were right on the money. I took part in online betting on Atlantis88 and got some amazing prizes. I strongly suggest it for a thrilling experience.
I just completed reading the blog post about classic online casino games, and I'm genuinely impressed! The accurate explanations of slot games, color games, baccarat, poker, live dealer games, and esports games were spot on. I participated in online gambling at APEXGAMING88 and received some fantastic rewards. I highly recommend it for an exciting adventure.
I participated in online gambling on PRIMOGAMING88 and managed to secure some fantastic rewards. A must-try for an exciting adventure!
Positive site, where did u come up with the information on this posting?I have read a few of the articles on your website now, and I really like your style. Thanks a million and please keep up the effective work.I learn some new stuff from it too, thanks for sharing your information. trade 11.0 serax review
Superbly written article, if only all bloggers offered the same content as you, the internet would be a far better place..I know your expertise on this. I must say we should have an online discussion on this. Writing only comments will close the discussion straight away! And will restrict the benefits from this information.Superbly written article, if only all bloggers offered the same content as you, the internet would be a far better place..Very informative post! There is a lot of information here that can help any business get started with a successful social networking campaign.Awesome article, it was exceptionally helpful! I simply began in this and I'm becoming more acquainted with it better! Cheers, keep doing awesome! Battery Manufacturer
Nice post! This is a very nice blog that I will definitively come back to more times this year! I just found this blog and have high hopes for it to continue. Keep up the great work, its hard to find good ones. I have added to my favorites. Thank You.I can set up my new idea from this post. wall mount battery backup
Are you ready to dive into the vibrant world of Philippines nightlife? Click here for more: ->-> 마닐라 마사지.COM
PRIMOGAMING 88 APEX88 GAMING APEXGAMING99 APEXGAMING 99 ATLANTIS88 GAMING ATLANTIS88GAMING ATLANTIS88GAMING NEXUS88 GAMING NEXUS GAMING PH NEXUSGAMING88 EXTREME88 GAMING EXTREME88GAMING EXTREME GAMING 88 MANILAPLAY CASINO MANILAPLAY MANILAPLAY TMTCASH TMTCASH TMTCASH TMTCASH
It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 카지노 검증업체.COM
Enlightening share, thanks a ton! Discover tankless water heater repair repair services on our website.
Enchanting read! Discovered this gem, delighted! Join us on our website for premier sprinkler repair Richardson services!
It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 카지노사이트 .COM
Wonderful! You always deliver quality content! Looking for an interior painter? Brigham Painting & Drywall has the skills you need!"
Bravo! You've managed to articulate such complex ideas with such clarity. When it comes to drywall repair and installation, our website is your go-to destination for quality service.
It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 카지노사이트 .COM
It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 온라인카지노.com
I found myself nodding along as I read this. Your points are spot on! Vista Concrete Construction
It's a game. Five dollars is free. Try it It's not an easy game ->-> 온라인카지노 .COM
Your comment resonates with me on so many levels. interior painting companies Logan
Your comment really made me pause and reflect, thank you. new roof installers Logan
Your comment made me think. It's always beneficial to ponder different viewpoints. If you want to learn more about door builders in Logan, our website at door companies Logan is a great place to start.
Your dedication to delivering quality content is evident! Visit our website for water heater repair in Goodyear and more here.
Wciągająca lektura! Odwiedź naszą witrynę, aby znaleźć mailbox builders Logan i przekształcić swoją skrzynkę pocztową
It is to some degree phenomenal, but then look at the guidance at this treat. best concierge doctor
Excellent blog! I'm intrigued by your content. Thank you for posting. My site is located at: valentine's day fashion jewelry valentine's day jewelry gifts
Kaakit-akit ang blog! Puno ng interes. Salamat sa pagpapalawak. Bisitahin mo ang site ko: best online casino color game
I'm pretty pleased to find this website. I want to to thank you for your time due to this wonderful read!! I definitely really liked every part of it and i also have you book marked to look at new stuff in your site. My Site:best online slots real money
Your article is very amazing. It is very helpful for newcomers. It really makes me happy. Thanks for this great article. I am a gamer and I would like to suggest to you a game xxx which is really interesting run 3.
I was very encouraged to find this site. The reason being that this is such an informative post. Thanks for sharing pumpkin panic
I happened upon your website and found your content to be quite google interesting.
Are any of you interested in buying doors that will suit your architectural style? This door company sells Contemporary, Shaker, Traditional, Craftsman, French, and Victorian doors. Here's the link to https://caldwells.com/ more of them.
I stumbled upon the website and was quite interested in what you had to say. Please give me with as much information as possible Retro games.